STOWARZYSZENIE LOTNICTWA
EKSPERYMENTALNEGO

EAA 991

Zmarł 4 kwietnia, w święto Zmartwychwstania. Pilot i instruktor Aeroklubu Podhalańskiego lubiany i szanowany za profesjonalizm i stosunek do innych.
W wieku 85 lat był najprawdopodobniej najstarszym czynnym instruktorem lotnictwa w Polsce z pełnymi uprawnieniami, jeszcze w marcu wziął w Łososinie Dolnej udział w odprawie pilotów przed otwarciem sezonu i nic nie wskazywało, że z jego zdrowiem jest coś nie w porządku.
Piotr Artymowicz pochodził z Kresów Wschodnich, jako dziecko przesiedlony z rodziną do Polski w granicach z 1945 odnalazł się w nowej rzeczywistości i w wieku 17 lat uzyskał licencję pilota. Skierowany do wojska latał m.in. na odrzutowych bombowcach Ił-28 ; silny indywidualizm powodował jednak konflikt z ciasnymi procedurami w lotnictwie wojskowym. Dlatego przeszedł do cywila i lotnictwa sportowego, które nawet w warunkach PRL, dawało w lataniu więcej swobody.

A gdyby się znudziły coroczne obchody pamięci placówki zrzutowej „Wilga” na szczawskich Polankach odbywane zwykle w ostatnią niedzielę grudnia ?
Ich widowiskowym akcentem jest pokaz - „rekonstrukcja” – akcji przejęcia alianckiego zrzutu zaopatrzenia dla I Pułku Strzelców Podhalańskich AK, którego komenda zresztą kwaterowała w jednym z osiedli Polanek. Od ładnych paru lat w rocznicową imprezę włączają się samoloty sportowe z Łososiny Dolnej, których kilka pojawia się nad tym rejonem Gorców. Oczywiście, owe awionetki w niczym nie przypominają transportowych Liberatorów czy Halifaxów, które w ostatnich dniach 1944 r kilkanaście razy pojawiały się nad Szczawą ; w ostatnim dniu misji – w nocy 28/29 grudnia było ich aż 8. Plus dwa niemieckie samoloty, które jednak alianckich maszyn nie zaatakowały .
Tak więc owe łososińskie Jaki, Tulaki czy Zliny przylatują właściwie po to, by coś powarczało od strony nieba.
No, a gdyby się to wszystko w końcu opatrzyło, proponuję w realiach pokazu ożywienie i utożsamienie .
 

Znacznie skromniejsze, co zrozumiałe, niż w poprzednich latach uczczenie ostatniego w II wojnie lotniczego zrzutu alianckiego  dla I Pułku Strzelców Podhalańskich AK. Skromniejsze i na ziemi, i w powietrzu - z Łososiny wyprawiono tylko dwa samoloty. Za to nagodziła się ładna pogoda nad leciutko pobielonymi na ten raz Gorcami, więc kol. Krzysztof Bartoszewski miał sposobność jeszcze raz  ukazać na fotografii trochę zimowego pejzażu.

Gdy mi już pomysłów na cokolwiek brakło tak, ze nawet przestałem o tym myśleć, kol. Krzysztof Bartoszewski przysłał zdjęcia z lotu 20 grudnia. We dwójkę z Januszem Misiem polecieli z Łososiny Dolnej Zlinem Andrzeja Saraty w stronę słońca, Tatr i jakiego śniegu, bo zima w kalendarzu. Póki co, w kalendarzu tylko.
No to patrzmy, jak te pozamykane góry wyglądają.

Rok się kończy, stroniczka też ma się ku końcowi, koronowaty nie odpuszcza, grudzień szary wyjątkowo, to może co o kolorach ? Miejsca jeszcze trochę pozostało.
Jakiś czas temu było o malowniczości „transglobalnych” pasażerów, jeśli takie dostojności napowietrzne można tak różnorodnie ukolorowywać , to tym bardziej małe samoloty sportowe czy użytkowe. Decyduje o tym wg swych upodobań właściciel statku powietrznego, ale także aktualne trendy estetyczne, które trzeba jakoś uwzględnić, choćby po to, żeby się z naszego aeroplanu nie śmiali. Dochodzą też względy wizualne – mały samolot, podobnie jak mały samochód lepiej się prezentuje w barwach jasnych – czarny sportowy kabriolecik (widziałem taki !) wygląda koszmarnie ; samolotu w tym kolorze w ogóle sobie nie wyobrażamy.
W przypadku samolotów ultralekkich ważny jest jeszcze jeden czynnik – ciężar powłoki, dla przykładu ciężar lakieru srebrnego czy innego „metalic’u”jest większy niż innych.
No to przejdźmy do obrazków.

Wizerunek gwiazdy, oczywiście stylizowanej, należy do rzędu najstarszych znaków ikonograficznych cywilizacji. Najczęstszym jej kształtem jest pentagram, gwiazda pitagorejska – wpisana w koło, pięciopromienna i równoramienna. Uznana za figurę geometryczną doskonałą miała też ( ma ) odniesienia magiczne.
W antyku uznawana za symbol duchowej i fizycznej doskonałości człowieka, dla pierwszych chrześcijan pentagram obrazował pięć ran Jezusa. Jako symbol wartości duchowych pentagram występuje w „pozycji jasnej” - jedno z ramion w górze, dwa przeciwległe w dole.
Od XIX w pentagram odwrócony (dwa wierzchołki do góry) jest znakiem Szatana ( Gwiazda Bahometa)
Sztandar Unii Europejskiej – 12 gwiazd w kręgu ( liczba 12 nie dotyczy krajów zrzeszonych, lecz oznacza od czasów starożytnych doskonałość i całość ) powstał z inspiracji chrześcijańskiej – w „Widzeniu św. Jana” wizerunek Matki Boskiej otacza krąg 12 gwiazd na lazurowym tle. Zwróćmy też uwagę, że wszystkie gwiazdy w kręgu zachowują tę samą nieodwróconą – jasną – pozycję.
Czy wiedzą o tym „patryjoci” plujący na tę "szmatę" ?
Oczywiście, znak pięcioramiennej gwiazdy rozpowszechnił się też w innych rolach – jako godło, znak rozpoznawczy, kulturowy (np. Gwiazda Betlejemska) medal, talizman, element dekoracyjny itp. Siłą rzeczy znalazł się więc na sztandarach, mundurach … i samolotach.

Taka scena z filmu. Bohater, astrofizyk i filozof z okna wieżowca kontempluje rozgwieżdżone niebo, gubiąc myśli w konstelacjach i galaktykach. Dla odprężenia rzuca okiem w jasne okno naprzeciw, widzi młodą kobietę i przychodzi mu do głowy dziwna myśl – Ale cóż nieskończoność czasoprzestrzeni może obchodzić taką, która pewnie nawet majtek nie ma na sobie ?
W majtkach czy bez jesteśmy w Kosmosie mało różną od zera znikomością, wyróżnioną może tylko tym, że myślącą.
Polecam przy okazji „Krótką historię czasu” genialnego St. Hawkinga.
A nasz krótki okres egzystencji na dewastowanym statku kosmicznym Ziemia ma się ku końcowi, niektórzy uczeni twierdzą, że już się skończył i żyjemy jeszcze tylko z powodu jakiegoś niedopatrzenia.
Póki co, mamy grudzień, choć zamiast anielskiego czasu adwentu igrzysko, które chyba tylko satyryczno- tragiczna „Pochwała głupoty” Erazma z Rotterdamu ( 1509 r !) mogłaby zobrazować. No to zanim „z prochu w proch” , a proch to gwiezdny, zajrzyjmy w jego głąb.

Zadzwonił Krzysztof, pogadaliśmy chwilę o pandemii, padło parę słów nie do powtórzenia, ale na koniec powiedział - Udało się niedawno polatać Stearmanem Marka Forystka nad Krakowem i Balicami - legalnie, po uzyskaniu wszelkich zezwoleń.. Taka na chwilę ucieczka w przestrzeń powietrzną to nie tylko relaks w przerwie roboty lekarza. Zaczerpnięta w locie "siła nośna" daje na dłużej silnego kopa do działania, co bardzo dziś istotne.
I przesłał zestaw zdjęć. Ostrych , jak od skalpela, czytelnych, w oryginalnych ujęciach. Bez podpisów, bo Krzysztof powiedział - Sam rozpoznasz, co na nich !
Hm... taki komplement zobowiązujący. A zdjęcia wykonywane z małej wysokości od razu nasunęły skojarzenie - Przecież to odniebny przewodnik po "grodzie Kraka". Podobnie jak "naziemny"przewodnik prowadzi zainteresowanych trasą, przy której są rzeczy godne zobaczenia. A choć w zestawie są też ujęcia ogólne, to dominują te uwieczniające konkretne obiekty - czy to czcigodne budowle histryczne, czy współczesne akcenty infrastruktury miasta.
No to jedźmy, a właściwie lećmy !

ZbS

Raptem spośród tej fali ludzkiej, która parła ślepo w stronę aut (...) , wynurzyła się dziewczyna, zeskoczyła lekko z wagonu na żwir i spojrzała dokoła badawczym okiem, jak człowiek, który czemuś bardzo się dziwi.Bujne jasne włosy rozsypały się miękką falą na ramiona, strząsnęła je niecierpliwie. Przesunęła odruchowo rękoma po bluzeczce, poprawiła nieznacznie spódniczkę. (...) Nieświadomie szukałem jej wzroku, oczy nasze spotkały się.
— Słuchaj, powiedz, dokąd oni nas powiozą?
Patrzyłem na nią. Oto stoi przede mną dziewczyna o cudnych, jasnych włosach, o ślicznych piersiach, w batystowej letniej bluzeczce, o mądrym, dojrzałym spojrzeniu. Stoi, patrzy mi prosto w twarz i czeka.
Oto komora gazowa: wspólna śmierć, ohydna i obrzydliwa. Oto obóz: z ogoloną głową, watowane sowieckie spodnie na upał, wstrętny, mdły zapach brudnego, rozparzonego ciała kobiecego, zwierzęcy głód, nieludzka praca i ta sama komora, tylko śmierć jeszcze ohydniejsza, jeszcze obrzydliwsza, jeszcze straszniejsza. Kto raz tu wszedł, nic, nawet popiołów swoich nie wyniesie na postenket-tę, nie wróci do tamtego życia.„Po cóż ona to przywiozła, przecież i tak jej zabiorą” — pomyślałem mimo woli, dostrzegłszy na przegubie ręki śliczny zegarek o drobniutkiej złotej bransoletce (...)
— Słuchaj, odpowiedz.
Milczałem. Zacisnęła usta
— Już wiem — rzekła z odcieniem pańskiej pogardy w głosie, odrzucając w tył głowę ; śmiało poszła w stronę samochodów. Ktoś ją chciał zatrzymać, odsunęła go śmiało na bok i wbiegła po schodkach na wypełnione już prawie auto. Zobaczyłem tylko z daleka bujne jasne włosy, rozwiane w pędzie.

Tadeusz Borowski „Proszę państwa do gazu”

Żywe - odczuwamy powiew wiatru, obserwować możemy teatrum chmur na niebie. Im właśnie obok innych zjawiśk atmosferycznych poświęcam ten "odcinek serialu" w oparciu o zdjęcia wykonane w powietrzu, w górach i z poziomu niskiej ziemi - z ukłonem dla coraz liczniejszych rzesz płaskoziemców i innych antyszczepionkowców.