STOWARZYSZENIE LOTNICTWA
EKSPERYMENTALNEGO

EAA 991

Tak więc w tym roku obchodzono w Polsce dwie okrągłe rocznice przelotów atlantyckich - polską Skarżyńskiego i polsko-litewską tragedii załogi Bellanki "Lituanica" na Pomorzu. Polska Bellanca pojawiła się nad Atlantykiem rok wcześniej niż litewska i rok później - w 1934roku. Bo już 28 maja 1932 r Polak Stanisław Hausner też na Bellance wystartował samotnie z USA do Warszawy. Wszystko szło dobrze do momentu, gdy zauważył wyciek paliwa w tempie, że jak obliczył, starczy go na ok. 4 godziny lotu, o wiele za mało, by dotrzeć do europejskiego brzegu. Dobrze przygotowany znał przebieg tras kursujących statków i udało mu się pomyślnie wodować na jednej z nich, 800 km od Portugalii. Podtrzymywana opróżnionymi zbiornikami

/ Część I /

W I poł. lat 30-stych XX wieku Atlantyk był już pokonany drogą powietrzną wielokrotnie, jednak każdy kolejny wyczyn tego typu nadal budził zainteresowanie, a w krajach, z których pochodzili podejmujący ten hazard lotnicy, nawet zrozumiałą euforię. To oczywiste, że przelot Skarżyńskiego 8 maja 1933 r budził entuzjazm przede wszystkim Polaków w kraju i w zagranicy, bo my - po latach niewoli - dobijaliśmy się dopiero do światowych standardów.

Zawiązane niedawno stowarzyszenie "Lokomotywa - Koalicja Kolei Galicyjskiej" zorganizowało akcję ratowania przed fizyczną już likwidacją linii kolejowej Chabówka - Nowy Sącz, do niedawna jeszcze jednej z najpiękniejszych tras kolejowych w Małopolsce. Nasze SLE na miarę możliwości postanowiło inicjatywę wesprzeć na zasadzie - wariaci pozytywni wszystkich opcji łączcie się.

Tytuł, ekspozycji w słowackich Radaticach i tego artykułu, nawiązuje do książki - wspomnień nieżyjącego już Mieczysława Pawlikowskiego, aktora i lotnika Dywizjonu 300 i 301 - "Siedmiu z Halifaxa J".
Wracając do sprawy zasadniczej, myślę, że warto coś napisać z perspektywą przydatności informacji dla kogoś w stopniu szczególnym. Tak stało się po zamieszczeniu na stronie fotoserwisu związanego uczczeniem pamięci o ośmiu polskich lotnikach poległych na Słowacji w 1944 r, gdy ich zestrzelony Halifax rozbił się w okolicach Preszowa.

Poleciał RWD-5R z załogą Ryszard Jaworz i Zbigniew Piotrowski. Zbyszek fotografował, tylko na lotnisku, bo mechanik jest od pilnowania samolotu i jego stojanki, a nie rozkładania się we loży dla vipów nad Wisłą. Dlatego zdjęciami z samych pokazów nie dysponujemy, jest za to parę ciekawych fotografii samolotów na ziemi. I nie samych samolotów.

Tegoroczna akcja szczepienia lisów w wykonaniu Aeroklubu Podhalańskiego miała organizacyjnie inny przebieg niż poprzednie. Zrezygnowano z An-2 na rzecz mniejszych samolotów, a loty operacyjne odbywały się wyłącznie z Lotniska w Łososinie Dolnej - promieniście na teren całego województwa po trasach często skomplikowanych zadziwiająco - vide załączona przykładowo mapka.

8 maja b.r. Instytut Lotnictwa na warszawskim Okęciu zorganizował seminarium Stanisław Jakub Skarżyński - 80 rocznica przelotu przez Atlantyk.
SLE zostało zaproszone, więc wystąpiło w liczbie: RWD-5R, Prezes Honorowy Stowarzyszenia Eugeniusz Pieniążek i kol. Józef Wójtowicz, który znów miał sposobność lądowania na Okęciu, choć tym razem troszkę mniejszym aparatem latającym.
Wśród dostojnych uczestników seminarium znaleźli się m.in. syn Stanisława Skarżyńskiego Maciej Skarżyński i ambasador Brazylii, a prelekcje prezentowali oprócz Polaków także przedstawiciele innych państw - Brazylii ( ambasador Jorge Geraldo Kadri ) i Argentyny.

W latach 1945 - 56 w Polsce balonów latających użytkowo nie było. W wojsku straciły zastosowanie, więc i nie było balonów sportowych w pracujących dla MON aeroklubach czy Lidze Przyjaciół Żołnierza.
Jedyną tedy namiastką sportu balonowego w tym czasie były lepione przez uczniów z bibułki "mongolfierki" w kształcie dość dużego worka. Ogrzewane płomieniem nasączonego denaturatem tamponu umieszczonego wewnątrz powłoki na konstrukcji z drutu - coś na modłę dzisiejszych "chińskich lampionów" z papieru i bambusa. Nie było to w latach stalinowskich zupełnie legalne - ale cóż wtedy było całkiem legalne? - i trzeba było jakoś z tym żyć. A owym z rzadka wypuszczanym w niebo bibułkowym aerostatom zaczęła nagle przybywać konkurencja - dość liczna na południu Polski inwazja balonów, nieforemnych w kształcie, za to niesamowicie błyszczących - srebrzyście za dnia i czerwono przy zachodzie słońca. W ślad za nimi zawsze pędziły milicyjne gaziki. Wiedzieliśmy, że balony nadlatują z Zachodu, że mają podwieszone pakunki z ulotkami. Ktoś widział jak milicja z pomocą pastuszków dopadła gdzieś za Limanową balon - ładunek się rozsypał, a odciążona powłoka uciekła w górę. Stróże ustroju pognali za nią, pozostawiając wrogą "bibułę" w dyspozycji małolatów. Było to nawet dla mojego dziesięcioletniego umysłu dziwne. Ale niebawem miałem okazję kwestię unaocznić.

I w nieciekawą pogodę ciekawe latanie.
Chciałem zrobić przyjemność gościom, dwojgu znajomych z Warszawy i korzystając ze szlachetności Kolegów ze Stowarzyszenia, umożliwić im rozejrzenie się po górach z wysokości. Wcześniejsza prognoza nie wyszła i 1 grudnia góry "zamydliło" do podnóży. Trudno.

To może moje osobiste zdanie, ale czasem warto kupić periodyk dla jednego niedługiego tekstu. A takim jest artykuł wstępny Krzysztofa Krawcewicza w 11 numerze "Przeglądu Lotniczego".
Krótko - o sposobie, jakim w massmediach prezentowany jest głos FACHOWCÓW ( nie partyjnych "ekspertów"! ) mających coś do powiedzenia w sprawie katastrof lotniczych. I tej jednej szczególnej. A ponieważ ich trzeźwe zdanie jest podawane przez niekompetentnych lub dyspozycyjnych moderatorów w najlepszym razie na równi z wywrzaskiem oszołomów, Autor zwraca się z dramatycznym apelem do lotniczej zbiorowości: